Hormony głodu – poznaj ich działanie, aby móc nad nimi zapanować

Neuropeptydy

Neuropetyd Y (NPY) to neuroprzekaźnik bezpośrednio pobudzający ośrodek głodu. Produkują go głównie włókna komórek nerwowych w mózgu pod wpływem sygnałów płynących z układu trawienia. Peptydy PP i YY zwiększają odczuwanie sytości w sposób pośredni. Ten pierwszy osłabia apetyt, a wydzielany jest po posiłku przez trzustkę. Wpływają na spowolnienie opróżniania żołądka i osłabienie ruchów perystaltycznych jelit. Dzięki temu spożyte jedzenie dłużej przebywa w przewodzie pokarmowym, ulega dokładniejszemu strawieniu i lepszemu wchłanianiu, a odczuwanie sytości przedłuża się. Polipeptyd YY jest wydzielany przez komórki znajdujące się w końcowych odcinkach jelita cienkiego i w jelicie grubym. Jego produkcję stymuluje głównie tłuszcz i białko, ale jest też ona proporcjonalna do poziomu energetyczności posiłku.

Neuropeptydy – wskazówki

Nie rezygnuj z tłuszczu. Składnik ten powinien dostarczać 20-35% energii menu, co przy spożywaniu 2000 kcal dziennie oznacza dawkę 40-80 g tego składnika. Nie ograniczaj tej ilości poniżej tego minimum, bo tłuszcz hamuje syntezę pobudzającego głód NPY skuteczniej niż węglowodany i białko. Zmniejsz jednak spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych z udziałem izomerów trans, czyli zawartych w wysokoprzetworzonych produktach przemysłowych i zwierzęcych, bo sprzyjają zaburzeniom metabolicznym.

Cholecystokinina

Cholecystokinina to wzmagający sytość hormon jelitowy. Jego wydzielanie stymulują tłuszcze w momencie przedostawania się z żołądka do dwunastnicy. CCK stymuluje mózgowy ośrodek sytości w mózgu, pobudza trzustkę do produkcji enzymów trawiennych, a pęcherzyk żółciowy – do wydzielenia żółci niezbędnej do trawienia tłuszczów, a także opóźnia opróżnianie żołądka; sygnalizuje przy tym potrzebę zakończenia posiłku.

Cholecystokinina – wskazówki

Sięgaj po zielone warzywa. Codzienna porcja zielonych „liści” takich jak jarmuż, sałata rzymska, kapusta włoska, szpinak czy botwina o objętości 1 i 1/3 szklanki, pomaga zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych, a dzięki zawartości tylakoidów, wchodzących w skład zielonego barwnika chlorofilu, podwyższa stężenie CCK. Według pisma „Appetite”, opóźnia też poposiłkowy spadek poziomu cukru we krwi nawet o 90 minut.

Hormony stresu

Kortyzol, adrenalina i noradrenalina to hormony odpowiadające za mobilizację organizmu w sytuacji zagrożenia. Wydzielają je nadnercza, a skutkiem ich działania jest tzw. reakcja „walka lub ucieczka”, w której oddech przyspiesza, serce bije szybciej, ciśnienie krwi wzrasta, a do mięśni trafia więcej glukozy z rezerw glikogenu i tkanki tłuszczowej. W tym czasie maleje apetyt, a trawienie ulega wstrzymaniu. Jest to jednak efekt krótkotrwały, bo gdy stres mija, organizm najczęściej „nadrabia” z nawiązką powstałe kaloryczne zaległości. To dlatego przewlekły stres nadmiernie potęguje apetyt, zwiększając ochotę zwłaszcza na wysokoenergetyczne produkty, które obfitują w tłuszcze i cukry. Podjadanie podnosi natomiast poziom insuliny, która przy podwyższonym stężeniu kortyzolu wpływa na zwiększenie odkładania najbardziej niezdrowego metabolicznie rodzaju tkanki tłuszczowej – tego zlokalizowanego wewnątrz jamy brzucha.